English 
فارسی 
با توجه به مقررات سخت‌گیرانه‌ای که کیفیت داروها را در سرتاسر جهان کنترل می‌کند، استاندار بسته بندی دارو نیز چهارچوب مهم و قابل توجهی است که نمی‌توان از آن غافل شد. اگرچه تمام شرکت‌های فعال در حوزه تولید دارو بر اساس قواعد ISO و با اهدافی واحد تلاش می‌کنند اما به دلایل گوناگونی استانداردهای بسته بندی دارو در مناطق و کشورهای مختلف جهان متفاوت است و معمولا در هرکشور اصول بسته بندی دارو بر اساس معیارهای مدیریت کیفیت دارویی همان کشور تعیین می‌شود. اگر می‌خواهید در رابطه با انواع بسته بندی داروها، اصول و مراحل آن اطلاعاتی کسب کنید، مطالعه ادامه این مطلب را به شما توصیه می‌کنیم.
انواع بسته بندی دارو و مواد دارویی
انواع بسته بندی دارو بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند جنس، مواد اولیه، نوع دارو، محل مصرف، کشور مبدا و… می‌تواند متفاوت باشد. انواع بسته بندی دارویی علاوه بر اینکه از محتوای دارو در برابر آلودگی‌ها محافظت می‌کند، در تعیین دوز دارو نیز نقش به‌سزایی دارد. در واقع استاندارد بسته بندی دارو جزئی جدایی‌ناپذیر از فرآیند یک محصول دارویی است. در ادامه در این مورد بیشتر صحبت خواهیم کرد.
برای سفارش تولید جعبه دارو با بهترین کیفیت و چاپ روی بسته بندی دارو می‌توانید از طریق دکمه سبز رنگ پایین صفحه با کارشناسان ما در ارتباط باشید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
آمپول‌ها: آمپول‌ها در واقع ویال‌های دربسته کوچکی هستند که در محفظه‌ای شیشه‌ای و گاها پلاستیکی قرار می‌گیرند و این محفظه پوششی از دارو محافظت می‌کند. عموما آمپول‌ها با قرار گرفتن در معرض حرارت و ذوب شدن قسمت رویی نازک و یا شکستن گردن آن‌ها باز می‌شوند.
ویال‌ها: یکی دیگر از انواع بسته بندی دارو برای ویال‌ها است. عموما ویال‌ها درون ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی هستند و از آن‌ها برای نگهداری مایعات، مواد جامد یا دوزهای پودر استفاده می‌شود. ویال‌ها معمولا ازنظر ظرفیت بزرگ‌تر از آمپول‌ها هستند. همچنین ویال‌ها اغلب با درپوش چین‌دار، درپوش لولایی، درپوش پلاستیکی، درپوش پیچ‌دار و… قالب‌ریزی و پلمپ می‌شوند. ویال‌ها برخلاف لوله آزمایشگاهی که ته‌گرد هستند، سطحی صاف دارند.
بسته‌های تاول‌دار: یکی از ملموس‌ترین موارد بسته بندی مواد دارویی، بسته دارویی تاول‌دار است. از این نوع بسته‌ها برای نگهداری دوزهای واحد جامد دارویی استفاده می‌شود. معمولا جنس این نوع از بسته بندی‌ها، پلاستیکی همراه با فویل است و حفره‌های موجود در سطح آن‌ها در واقع محل قرارگیری دارو می‌باشد.
بطری‌ها: بطری‌ها اغلب برای بسته بندی داروهای مایع، برخی قرص‌ها و کپسول‌ها به کار می‌روند. اغلب اوقات در این شیوه از بسته بندی و برای ساخت این بطری‌ها از شیشه استفاده می‌شود. معمولا شیشه‌های مورد استفاده در این حوزه به رنگ نارنجی یا قهوه‌ای روشن هستند تا از اشعه ماورای بنفش و نفوذ مستقیم نور خورشید به دارو جلوگیری کنند؛ اما اصولا از پلاستیک نیز در این دسته از استانداردهای بسته بندی دارو استفاده می‌شود.
بسته بندی ساشه‌ای: ساشه یک کیسه مهروموم‌شده مربع یا مستطیل‌شکل است که معمولا از نوعی پلاستیک ساخته شده است. این شکل از بسته بندی دارویی اغلب برای دوزهای پودری به کار می‌رود؛ اما گاهی بسته بندی ساشه برای داروهای مایع هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساشه‌ها قادرند یک‌بارمصرف باشند و یا برای چند بار مورد استفاده قرار گیرند. این مورد از انواع دسته بندی دارو را می‌توان به‌راحتی و با دست سوراخ و محتویات آن را استفاده کرد.
مراحل اصولی بسته بندی دارو
مراحل بسته بندی دارو شامل موارد زیر می‌باشد:
- وقتی از طریق پیدایش یک کشف تازه یا به حقیقت پیوستن یک ایده، دارویی کشف می‌شود و مواد مورد استفاده در ساخت دارو مشخص می‌گردد، ابتدا باید مواد اولیه بر اساس اندازه، شکل، نقاط قوت و ضعف مولکول، شرایط ترجیحی برای حفظ عملکرد، میزان سمی بودن، فعالیت زیستی و… مورد بحث و بررسی قرار گیرد. در واقع این مطالعات قبل از بسته بندی دارو کمک زیادی به توصیف مکانیسم اصلی اثر دارو، فرمول‌بندی، تحویل، توسعه بسته بندی و… کرده و اولین مرحله از فرآیند اصول بسته بندی دارو محسوب می‌شود.
- پس از تثبیت و تایید مواد اولیه دارو، آزمایشات بالینی آغاز می‌شود و دانشمندان در این مرحله ثبات دارو را در فرمولاسیون اصلی دارو برای تمام پارامترهای مربوط به ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل، گرما، نور و زمان، تعیین می‌کنند. نکته به‌شدت مهم در این مرحله استریل و غیرسمی باقی ماندن فرمولاسیون است.
- پس از نتیجه‌گیری و انجام آزمایشات بالینی روی حیوانات و انسان‌ها، دارو وارد فاز تولید انبوه خواهد شد؛ البته مشروط بر اینکه اثر دارو بر غلظت خون، میزان اثر دارو بر بدن و… مورد بررسی قرار گرفته باشد.
- یکی از اصول ضروری در استاندارد بسته بندی دارو استفاده از ظروف یا بسته متناسب با دارو است. ظرف دارو باید به‌گونه‌ای باشد که دارو بتواند تا مدت‌ها بدون تغییرات شیمیایی در آن باقی بماند.
- زمانی که دارو تایید شد و ظرف آن مشخص شد، چاپ و بسته بندی دارو آغاز می‌گردد که البته تمام این امور در محیط‌های استریل انجام می‌شود.
- پس از رعایت اصول بسته بندی دارو و پیگیری این مسائل، چاپ روی بسته بندی دارو در راستای تولید انبوه آن صورت می‌گیرد و پس از آن داروها وارد فاز حمل‌ونقل، صادرات، فروش و مصرف می‌شوند.
لازم به ذکر است که گرچه مراحل بسته بندی دارو و مواد دارویی در ۶ مرحله گنجانده شد، اما این فرآیند گاهی ممکن است تا ۱۲ سال نیز به طول انجامد. چراکه هر ترکیب و ساختار جدید باید در طی آزمایش‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا کمترین میزان آسیب‌های شیمیایی را داشته باشد.
نکات مهم در اصول چاپ و بسته بندی دارو
خطاهای پزشکی مرتبط با نام‌گذاری، برچسب‌گذاری نامناسب و چاپ روی بسته بندی داروها به‌صورت اشتباه می‌تواند منجر به جراحت یا مرگ بیمار شود. گرچه امروزه شرایط نسبت به چندین دهه گذشته بهتر شده است؛ اما باید بدانیم هنوز هم سیستم استفاده از دارو در جهان دارای نواقصی است و در واقع ایمنی در برابر عوارض دارو بسیار نامحتمل است.
چاپ و بسته بندی دارو به‌صورت صحیح شامل رعایت معیارهای صحیح بسته بندی مواد دارویی و تمایز داروها بر اساس استاندارد بسته بندی دارو و فرهنگی سازی برخی از نکات ابتدایی و اصول بسته بندی دارو در محیط داروسازی است. بر طبق آخرین تحقیقات، بیشترین اشتباه در اصول بسته بندی دارو در مرحله برچسب‌گذاری صورت می‌گیرد که برای پیشگیری از این امر توصیه می‌شود چندین نفر بر این کار نظارت کنند و همچنین از برچسب‌هایی استفاده شود که بر اثر عوامل محیطی همچون قرار گرفتن در معرض گرد و غبار، هوا، رطوبت و همچنین با گذشت زمان کیفیت و ماندگاری خود را از دست ندهند.
برچسب‌ها و نیز نوع مواد به کار رفته در انواع بسته بندی دارو باید به‌گونه‌ای باشند که با ترکیبات شیمیایی داروها واکنش نشان ندهند. بهترین محل قرارگیری برچسب بر اساس استانداردهای بسته بندی دارو و قرارگیری آن روی بسته، بدون تماس برچسب با دارو است. از دیگر نکات مهم بسته بندی دارو که هر داروسازی باید بداند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درک دستورالعمل‌ها
- برچسب‌گذاری صحیح بر اساس نکات فوق
- شناسایی محدودیت داروها
- شناسایی ماده موثره
- تفهیم بیمار و جلوگیری از هرگونه ابهام
حوزه پزشکی و استاندارد بسته بندی دارو نه‌تنها در زندگی بشر، بلکه در زندگی سایر گونه‌های زنده نیز نقش مهمی دارد. عموما مهم‌ترین قسمت رشته‌ی پزشکی “دارو” است و وقتی صحبت از دارو می‌شود، فرآیند تولید و چاپ و بسته بندی دارو نقش بسیار مهمی را در این حوزه ایفا می‌کند. اگر در تولید مواد دارویی اصول صحیح بسته بندی دارو رعایت شود، می‌توان آن‌ها را با اعتماد و بدون هیچ‌گونه نگرانی در مراکز مختلف مورد استفاده قرار داد. همچنین باید بدانیم که چاپ روی بسته بندی دارو بر روی کاربرد دارو، ماندگاری، آسیب‌ها، میکروب‌ها، مشکلات ایمنی و… آن بسیار موثر است و به همین دلیل سعی کردیم تا در این مطلب اندکی به این موضوع مهم بپردازیم. متشکریم که تا پایان با ما همراه بودید.
برای سفارش تولید جعبه دارو با بهترین کیفیت و چاپ روی بسته بندی دارو می‌توانید از طریق دکمه سبز رنگ پایین صفحه با کارشناسان ما در ارتباط باشید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
