آشنایی با صنعت بسته بندی در ایران

بسته بندی بخشی جدایی ناپذیر از فرآیند تولید محصولات جدید در هر کشوری است و صنعت بسته بندی شامل ترکیبی از علم، هنر و فناوری است که برای بسته بندی و محافظت از محصولات مختلف به‌منظور توزیع، ذخیره‌سازی و فروش آن‌ها، در کنار هم به کار بسته می‌شوند. همچنین، صنعت بسته بندی به روند طراحی، ارزیابی و تولید انواع اقلام بسته بندی اشاره دارد.
تولید انواع کارتن بسته بندی با در نظر گرفتن مسائلی همچون طراحی ساختاری، بازاریابی، ماندگاری، تضمین کیفیت، مسائل قانونی، طراحی گرافیکی، کاربرد نهایی، هزینه، تاثیرات زیست محیطی و… صورت می‌گیرد. مراکز فعال در حوزه‌ی صنعت بسته بندی عموما فرآیندی شامل طراحی و تهیه‌ی یک نمونه‌ی اولیه، طراحی گسترده به کمک نرم‌افزارهای ویژه، پیاده‌سازی با کامپیوتر و اتوماسیون تولید اقلام بسته بندی را طی می‌کنند. در صورتی که تمایل به کسب اطلاعات بیشتری در رابطه با این صنعت و به‌طور ویژه، صنعت بسته بندی ایران دارید، مطالعه‌ی ادامه‌ی این مطلب از سایت کارتن پلاست را به شما عزیزان توصیه می‌کنیم.

اهمیت بسته بندی محصولات

همان‌طور که می‌دانید بسته‌بندی کالاها برای محافظت، نگهداری، حمل‌ونقل، انبارداری، بازاریابی، فروش و استفاده از آن‌ها توسط مصرف‌کننده‌ی نهایی اهمیت دارد. اگرچه در گذشته برای بسته‌بندی اجناس مختلف بیشتر از کارتن های مقوایی، کاغذ و نایلون استفاده می‌شد، اما با گسترش فناوری در قرن بیستم و پیدایش نوآوری‌های جدید در صنعت بسته بندی ایران و کشورهای مختلف جهان، استفاده از انواع مختلف پلاستیک (که کارآمدترین آن‌ها کارتن پلاست است)، آلومینیوم، چوب، کاغذ، کارتن‌های مقوایی متفاوت و… باعث افزایش کارایی بسته بندی‌ها و بهبود ایمنی محصولات تولیدی شده است.

یکی از مسائل بسیار مهم در تعیین مواد اولیه‌ی مورد استفاده در صنعت بسته بندی هر کشور، امکان بازیافت این مواد پس از استفاده است که تاثیر چشمگیری بر چرخه‌ی اقتصادی دارد و هرچه آگاهی مصرف‌کنندگان و تفکیک صحیح زباله‌ها به‌ویژه در مبدا افزایش پیدا می‌کند، بازدهی فرآیند بازیافت بسته بندی‌ها پس از مصرف نیز افزایش می‌یابد.

اهداف صنعت بسته بندی

صنعت بسته بندی چندین هدف را دنبال می‌کند که در اینجا فهرستی از آن‌ها را مشاهده می‌نمایید:

1. اولین هدف از بسته بندی محصولات محافظت فیزیکی از آن‌ها در برابر ضربه، لرزش، تغییرات دمایی، و غیره است.
2. یکی دیگر از اهداف بسته بندی محصولات، جلوگیری از نفوذ عوامل مختلفی همچون بخار آب، اکسیژن، گرد و غبار و… است. برخی از اقلامی که برای بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرند حاوی مواد خشک‌کننده یا جاذب اکسیژن هستند که به افزایش ماندگاری محصولاتی همچون مواد غذایی مختلف کمک‌ می‌کنند. به‌طور کلی بسته بندی‌ها باعث تمیز، تازه یا استریل ماندن محصولات برای مدت طولانی می‌شوند.
3. برخی محصولات از جمله مایعات، پودرها و مواد دانه‌ای به پوششی  نیاز دارند که آن‌ها را در یک جا گردآوری و محصور کند.
4. بسته بندی‌ها می‌توانند حاوی اطلاعات لازم درباره‌ی نحوه‌ی استفاده، حمل‌ونقل، بازیافت یا دور انداختن محصول باشند. این ویژگی به‌خصوص برای داروها، مواد غذایی، اقلام پزشکی و محصولات شیمیایی بسیار ضرورت دارد. امکان درج اطلاعاتی همچون شماره‌ی سریال، تاریخ انقضا و تولید، ترکیبات و… روی اقلام گوناگون به‌واسطه‌ی بسته بندی‌ها به‌خوبی فراهم می‌شود.
5. توجه به صنعت بسته بندی محصولات برای بازاریابی و تشویق مشتریان بالقوه به خرید آن‌ها، قابلیت فوق‌العاده‌ای است. بیشتر بسته بندی‌ها برای انتقال پیام‌های تبلیغاتی و هویت برند تجاری به‌شیوه‌های خاص طراحی می‌شوند. در این زمینه توجه به طراحی و چاپ روی جعبه بسته بندی موضوع مهمی است.
6. بسته بندی‌ هر محصول می‌تواند امنیت آن را در مقابل دستکاری توسط افراد مختلف در هنگام حمل‌ونقل  تضمین نماید؛ به‌گونه‌ای که امکان ارائه‌ی محصولات تقلبی توسط فروشندگان محلی، فروش غیرمجاز، دستکاری و جایگزینی محتویات بسته با چیزهای دیگر با استفاده از بسته بندی‌های مهروموم‌شده به حداقل می‌رسد.
7. به‌طور کلی بسته بندی کردن محصولات باعث سهولت بیشتر در توزیع، جابه‌جایی، انباشت، نمایش، فروش، استفاده، بازیافت و حتی دفع‌ آن‌ها می‌شود.
8. یکی دیگر از امکاناتی که بسته بندی کردن محصولات فراهم می‌کند، قابلیت تقسیم‌بندی اقلام فله‌ای (مانند نمک) به بسته‌هایی است که اندازه‌ی مناسب‌تری برای هر مصرف‌کننده داشته باشند که از این طریق، تولیدکنندگان موجودی خود را نیز تحت کنترل خواهند داشت. قطعا تصدیق می‌کنید که مثلا فروش بطری‌های یک لیتری سربسته‌ی مایعات به جای اینکه مردم بطری‌های خودشان را برای پر کردن بیاورند، بهتر و منطقی‌تر است.
9. تولیدکنندگان اقلام مختلف از امکان بسته بندی محصولات خود به‌عنوان روشی برای برندینگ یا معرفی و شناساندن نام تجاری خود به مشتریان نیز سود می‌برند.

صنعت بسته بندی ایران

در حال حاضر صنعت بسته بندی در ایران صنعتی نوپا است که مراحل اولیه‌ی رشد خود را طی می‌کند؛ به‌گونه‌ای که کارخانه‌ها و تولیدکننده‌های فعال در این حوزه، به‌صورت پراکنده مشغول به کار هستند و در صورتی که دولت با سازندگان و صنعت‌گران بسته بندی همکاری کند، می‌تواند این صنعت درآمدزا و پر رونق را در جهت منافع اقتصادی تحت کنترل درآورد. صنعت بسته بندی ایران صنعتی در حال پیشرفت است که پیش‌بینی می‌شود به‌مرور و با گسترش فرهنگ زندگی شهری که باعث می‌شود تمایل مردم به مصرف کالاهای کارخانه‌ای (برای مثال محصولات غذایی) افزایش یابد، صنعت بسته بندی ایران نیز سهم بیشتری در سبد هزینه‌های خانوار خواهد داشت. در ادامه برای آشنایی بیشتر با صنعت بسته بندی در ایران به بررسی بخش‌های مختلف این حوزه می‌پردازیم.

بسته بندی مقوایی

بخش بسته بندی کارتنی در ایران از برخی واحدهای تولیدی پراکنده در تمام مناطق کشور تشکیل شده است که آمار دقیقی از تعداد، مشخصات یا حجم تولیدات آن‌ها در دست نیست؛ اما آمارهای غیر رسمی بیان می‌کنند که بیش از ۴۰۰۰ واحد تولیدی در سطح کشور در حال فعالیت هستند که در زمینه‌ی تبدیل ورق کاغذ به کارتن بسته بندی کار می‌کنند. بسیاری از این واحدها کارخانه‌های صنعتی نیستند؛ بلکه واحدهای تولیدی کوچکی هستند که گاه در روستاها فعالیت دارند.

بسته بندی پلاستیکی

بخش پرقوت صنعت بسته بندی ایران در این روزها مربوط به تولید اقلام بسته بندی پلاستیکی همچون کیسه‌های پلاستیکی، نایلون‌های بسته بندی، کارتن پلاست و… است. این بخش که تولید جعبه‌های کارتن پلاست، نایلون، سلفون و بسته‌های پلاستیکی را به عهده دارد، به‌سرعت در حال پیشرفت و گسترش است و نیاز به تولیدات این عرصه نیز مدام در حال افزایش است. زیرا هر روز صنایع بیشتری برای بسته بندی محصولات خود، پلاستیک یا ورق کارتن پلاست را به دلیل مزایای گسترده‌ای که دارند، مناسب‌تر از کارتن‌های مقوایی می‌بینند و به آن رو می‌آورند. با این وجود تعداد تولیدکنندگان در این حوزه نسبت به حوزه‌ی کارتن‌های مقوایی کمتر است .زیرا ماشین‌آلات و دستگاه‌های لازم برای تولید این نوع بسته‌بندی‌ها قیمت زیادی دارند و به همین دلیل سرمایه‌گذاری کمتری در این زمینه صورت می‌گیرد. با این وجود، نیاز روزافزون به بسته بندی‌های پلاستیکی باعث شده است تا تنوع و گستردگی این بخش از تولید کارتن‌های مقوایی فراتر رود. در این زمینه می‌توانید مطالب مربوط به قیمت کارتن پلاست را مطالعه کنید.

چاپ روی کارتن بسته بندی

طراحی و چاپ روی کارتن بسته بندی در سال‌های اخیر پیشرفت بسیار خوبی داشته و توانسته است خود را به سطح مناسب و قابل قبولی در کیفیت و کمیت برساند. به دلیل اینکه در سال‌های اخیر افراد بیشتری از مزیت‌های طراحی روی کارتن بسته‌ بندی باخبر شده‌اند و تقاضا برای این خدمات افزایش یافته است؛ به‌طرزی که مشاغل بسیاری درخواست طراحی‌های متنوع و چاپ روی بسته بندی محصولات خود را دارند؛ واردات دستگاه‌های چاپ نیز افزایش یافته و اکنون تعداد دستگاه‌های چاپ موجود در کشور به‌حدی است که فعالان این حوزه حتی به صادرات محصولات خود نیز می‌اندیشند.

جمع بندی

در این مطلب سعی کردیم تا به‌طور خلاصه به بیان اهمیت و اهداف صنعت بسته بندی و بررسی شرایط آن در ایران بپردازیم که در مجموع می‌توان گفت علی‌رغم اهمیت گسترده‌ی این صنعت، متاسفانه صنعت بسته بندی ایران جایگاهی در ادارات و بخش‌های مختلف دولتی ندارد؛ یعنی در واقع ارگانی برای ساماندهی آن وجود ندارد و دولت نیز بودجه‌ای به آن تخصیص نمی‌دهد. با وجود این، واحدهای پراکنده‌ای که در این زمینه فعالیت می‌کنند، به‌خصوص در حوزه‌ی تولید بسته‌بندی‌های پلاستیکی دوست‌دار محیط زیست مانند کارتن پلاست یا حوزه‌‌ی طراحی و چاپ روی کارتن بسته‌ بندی در این سال‌ها پیشرفت‌های بسیار خوبی صورت گرفته است و محصولات قابل قبولی تولید می‌شود.
با تشکر از همراهی شما!